Een minder bekende architectuur die nochtans manifest aanwezig is in onze dagelijks omgeving. Heel wat grote kathedralen kennen een bouwgeschiedenis die aanvangt in de Romaanse periode; bepaalde onderdelen kunnen daarvan heel direct getuigen. Deze voorloper van de gotische architectuur wordt gekenmerkt door een grote eenvoud en soberheid. Een opvolger van de architectuur van de Romeinen - bepaalde vormen komen heel duidelijk terug, denk maar aan de rondboog - en tegelijk een tegenhanger ervan. De best bewaarde en meest zichtbare getuigen van de Romaanse architectuur zijn de gebouwen in steen. Deze architectuur biedt echter veel meer dan dat. Leem, aarde en hout waren in de Middeleeuwen bouwstoffen waarmee talrijke gebouwen werden opgetrokken. Het waren echter vergankelijke materialen. Littekens in het stedelijke of rurale landschap van vandaag kunnen evenwel nog aanwijzingen geven. Abdij, kerk, burcht, mottekasteel, wal, stadsmuur, huis of boerderij maakten als gebouw deel uit van een bepaalde maatschappelijke context met een eigen structuur en eigen organisatie. Deze context wordt geschetst om de gebouwen te begrijpen en hun betekenis te vatten. Waarom ontstond een dorpskerk in de schaduw van een burcht? Waarom lieten de oudste stedelijke gemeenschappen een versterkte omheining aanleggen? Waarom hebben de Maaslandse kerken een massieve westbouw? Op dergelijke vragen biedt deze uitgave een antwoord. Elk gebouw kwam er door mensen. Dat maakt deze uitgave bijzonder boeiend: door de gebouwen heen vernemen wij alles over het leven van onze vroegmiddeleeuwse voorouders.