Mede dankzij de Atjeh Tram konden de Nederlanders zich in de negentiende eeuw handhaven in Koetaradja. De aanleg van de Atjeh Tram na 1896 maakte de verovering door de Nederlanders van heel Atjeh mogelijk. Deze enige Nederlandse "oorlogslijn" wordt in dit boek dan ook uitgebreid beschreven. Na de Duitse inval in Nederland werden in de kolonie verstrekkende mobilisatiemaatregelen genomen. De Japanse bezetting in februari/maart 1942 zette de gehele koloniale samenleving op haar kop. De Nederlandse "bazen" werden achter prikkeldraad opgesloten en bijna al de spoor- en tramwegmaatschappijen op Java werden samengesmeed tot één spoorwegbedrijf onder directe Japanse leiding. Dit alles had enorme gevolgen voor het personeel, het materiaal en de infrastructuur. De Japanners lieten op Sumatra en Java oorlogslijnen bouwen ten koste van vele duizenden levens. In de chaotische periode na de Tweede Wereldoorlog ontstonden twee spoorwegbedrijven: die van de Republiek Indonesië en het Verenigd Spoorwegbedrijf aan Nederlandse zijde. Over de geschiedenis van de spoor- en tramwegen in voormalig Nederland-Indië in tijden van oorlog is zeer weinig gepubliceerd. Met dit boek heeft Jan de Bruin getracht om inzicht te verschaffen in de complexe geschiedenis van de railbedrijven in die perioden. Omdat velen niet bekend zijn met de geschiedenis van de afzonderlijke bedrijven in de voormalige kolonie wordt in de inleidende hoofdstukken de ontwikkeling van de spoor- en tramwegnetten beschreven en elke maatschappij afzonderlijk belicht.